Waarom mijn handen concurreren met een 3D-printer.
Vraag je je ooit af, wat is een modelleur? In de wereld van goudsmeden is het een woord dat je misschien niet dagelijks hoort, maar het is de absolute kern van mijn ambacht. De modelleur is de architect van het sieraad. Het is de persoon die het idee – de droom, de schets – vertaalt naar een tastbare 3D-vorm, nog voordat er ook maar één gram goud of zilver aan te pas komt.
Die 3D-vorm, dat ‘model’, wordt bijna altijd gemaakt in was. Maar hoe je dat model maakt, dát is waar het interessant wordt. Er zijn namelijk verschillende manieren, en de keuze daarin bepaalt de ‘ziel’ van het uiteindelijke sieraad.
De traditionele ‘Carve-Methode’
De meest gebruikte techniek is wat we de ‘carve-methode’ noemen. Dit is de klassieke taak van een modelleur. Je pakt een hard, massief blok was, vaak blauw of groen van kleur. Vervolgens ga je, net als een beeldhouwer met een blok marmer, materiaal weghalen.
Je snijdt, vijlt, freest en schuurt. Je haalt steeds een beetje was weg totdat de vorm die je in je hoofd had, overblijft. Het is een ‘subtractief’ proces (je haalt iets weg). Het is een prachtige techniek die vraagt om enorme precisie en controle, en je kunt er loeistrakke, geometrische ontwerpen mee maken.
Maar voor mij? Voor de organische, vloeiende, soms grillige vormen die ik graag maak? Het voelt een beetje beperkend. Je bent gebonden aan de grenzen van dat blok.
Mijn antwoord: De Druppel-Techniek
En daarom doe ik het anders.
Mijn antwoord op de vraag ‘wat is een modelleur?’ is anders: het is een bouwer, geen verwijderaar.
Ik begin niet met een blok. Ik begin met… niets.
Een goed voorbeeld is deze opdracht: Marco de pony namaken van een foto.
Met een hete pen, een vlammetje en was bouw ik het sieraad letterlijk druppel voor druppel op. Dit is een ‘additief’ proces (ik voeg iets toe). Ik moet perfect ‘spelen’ met het stollingstraject van de was. Ik moet precies weten wanneer de was vloeibaar genoeg is om te hechten aan de vorige druppel, maar ook weer snel genoeg afkoelt om zijn vorm te behouden.
Zoals je misschien al op mijn homepage hebt gezien, is dit een langzaam, bijna meditatief proces. Ik ben, in feite, een menselijke 3D-printer.
Waar een moderne DLP/LCD-printer laagje voor laagje vloeibare was uithardt met UV-licht, doe ik dat met de hand, druppel voor druppel. Het resultaat is nooit 100% wiskundig perfect. Het is organisch. Het leeft. Je voelt de beweging, de groei, de zwaartekracht die op de hete was heeft ingewerkt. Een computer-ontwerp is gebaseerd op coördinaten; mijn techniek is gebaseerd op natuurkunde. Dat zie je, en dat voel je.
Ambacht ontmoet High-Tech: De ‘Super-Assistent’
Oké, dat klinkt misschien als een heel traditioneel, bijna anti-technologisch verhaal. Maar niets is minder waar. Ik ben gek op high-tech, als het mijn ambacht kan versterken.
Mijn atelier is tegenwoordig ook uitgerust met ‘super-assistenten’. Ik heb een high-tech 3D-scanner die met blauwe lasers werkt. Geen rode, maar blauwe, omdat die veel nauwkeuriger zijn op glimmende of donkere oppervlakken – zoals mijn wasmodellen. Daarnaast werk ik met de allernieuwste, hoge resolutie 3D wax-printers die met speciale ‘resins’ (harsen) werken, die perfect gietbaar zijn. Heel erg handig als je perfect een logo van een bedrijf moet namaken bijvoorbeeld.
“Medaille gemaakt voor de huldiging van Pete Miller, oud basketbal coach van basketball club Donar uit Groningen. Door gebruik te maken van de nieuwste print technieken en speciale giet-was kan elk object gegoten worden in vele metalen.”
Deze apparaten vervangen mijn handen niet. Ze geven mijn handen superkrachten.
Drie scenario’s: Zo werken hand & tech samen
Dit klinkt misschien abstract, dus laat me je drie concrete voorbeelden geven van hoe dit het proces van modelleren in mijn atelier verandert:
1. De Perfect Matchende Set: Stel je voor: ik maak één perfecte, organische ‘Eikenblad’ hanger met de hand, via de druppel-techniek. Het heeft die unieke, niet-perfecte textuur. Een klant is er dol op, maar wil bijpassende, kleinere oorbellen. Vroeger moest ik dan twee nieuwe, kleinere blaadjes maken die leken op het origineel, maar nooit 100% identiek waren. Nu: Ik scan het handgemaakte origineel met de blauwe laser. Ik vang elke nerf, elke subtiele druppel. Vervolgens schaal ik dat 3D-model digitaal (bijvoorbeeld naar 60% grootte). Ik print deze twee kleinere modellen in wax-resin en giet ze in goud. Het resultaat? Een perfect matchende set, maar mét de ziel en de unieke textuur van het handgemaakte origineel.
2. De Veilige Verfijning: Soms heb ik een wasmodel gemaakt waar ik 99% tevreden over ben. Maar één klein hoekje, één pootje van een ‘Vos ring’, staat nét niet goed. Met de hand corrigeren op een bijna af model is een enorm risico; je kunt het hele, urenlange werk verpesten. Nu: Ik scan het model in. Ik pas dat ene pootje digitaal aan in 3D-software – een kwestie van trekken en duwen – en print het gecorrigeerde model opnieuw. Veilig, efficiënt, en perfect.
3. De Natuurvanger: De scanner laat me ook toe om de natuur zelf als modelleur te gebruiken. Ik kan een prachtig gevonden schelpje, een gedroogd bloemknopje of een grillig takje inscannen. Dat digitale model wordt mijn ‘canvas’. Ik kan het combineren met mijn eigen digitale druppel-elementen, of het geprinte model fysiek verder bewerken met mijn druppel-techniek. Zo ontstaat een hybride sieraad dat het beste van twee werelden heeft: de perfectie van de natuur en de warmte van mijn hand.
Deze high-tech tools openen dus deuren. Maar ze brengen ook een risico met zich mee: de verleiding van de ‘perfecte’ computer-klik. En dat is precies waar ik een grens trek.
Dat gezegd hebbende, ik schuw moderne techniek absoluut niet. Sterker nog, ik omarm het. Mijn atelier is tegenwoordig ook uitgerust met een high-tech 3D-scanner die met blauwe lasers werkt. Hiermee kan ik mijn meest gedetailleerde, handgemaakte wasmodellen tot in de kleinste fractie van een millimeter inscannen.
“Een 3D-scanner scant een wasmodel; onderdeel van wat een modelleur doet bij Janne Terink.”
De Ziel van de Hand
En toch. Ondanks al die fantastische, moderne mogelijkheden, is er een grote ‘maar’.
Een sieraad dat volledig op de computer is ontworpen en daarna is geprint, voelt… anders. Het is perfect. Soms te perfect. Het mist de subtiele, vloeiende oneffenheden die alleen een mensenhand kan aanbrengen. Het mist de ziel.
Die moderne techniek is voor mij een fantastisch hulpmiddel, maar het is nooit de bron. De bron is altijd dat eerste model, dat met de hand, druppel voor druppel, is opgebouwd. De scanner en printer helpen me om die handgemaakte essentie te repliceren of aan te passen, maar ze kunnen het nooit creëren.
Dus, wat is een modelleur in mijn atelier? Het is een ambachtsvrouw die de hitte van de vlam kent. Het is een kunstenaar die druppels was vormgeeft. Én het is een techneut die een 3D-scanner gebruikt om dat ambacht te versterken.
Die combinatie, dat is mijn geheim. De techniek dient het ambacht, en nooit andersom.
En wat kan je dan maken met deze techniek? Wat dacht je van deze ‘Vrouw om je vinger ring‘
Lees hier meer verhalen uit het Atelier!
Bekijk hier onze sieraden collecties.
